۱
بستگی دارد که چقدر اهل دیدن خانه های قدیمی و یا تاریخی باشید، آیا با دیدن آنها بیشتر لذت میبرید و یا حس خستگی و رخوت میگیرید؟
اگر تاریخ را دوست داشته باشید و قصه ها را، پس بدون شک دیدن خانه ها، عمارت ها و به طور کلی مکان قدیمی برایتان جذاب و دلپذیر است. اگر دل و روحتان برای معماری و خانههای قدیمی ایرانی پر میکشد و با وجود سن جوان و یا میانسالی که دارید، دلتنگ خانه ها و تهران قدیم میشوید، فقط کافی است که سری به محله چاله میدان،در نزدیکی امامزاده یحیی، در منطقه ۱۲ بزنید.
عمارت کاظمی، یا همان خانه موزه تهران قدیم که نام جدید آن است، از خانههای قدیمی شهر تهران، در محله چاله میدان قدیم در نزدیکی امام زاده یحیی است که امروز یکی از خاص ترین و با ارزش ترین مکان های تاریخی ایران و تهران به شمار می آید. موقعیت کنونی این بنا یا همان سرای کاظمی، در خیابان ۱۵ خرداد، در محلهی امامزاده یحیی کوچه ابوالقاسم شیرازی واقع شده است.
این مکان قدیمی، به لحاظ بافت شهری و معماری دارای ارزشهای خاص و منحصر به فرد در شهر سازی است که شامل بافت مسکونی، راسته، گذرهای ارتباطی، فضای شهری خصوصی و عمومی میشود.
این محله، به دلیل تخریبهای ناشی از ساخت و ساز جدید، بیشتر ساکنان قدیمی خودش را از دست داده است و امروز، افراد و اقشار جدید با تفاوتهای فرهنگی در این محله ساکن شده اند؛ اما این مکان خاص، در میان پلاکهای مجاورش، مثل الماسی گران قیمت و ناب میدرخشد.
این بنا که نزدیک به ۱۰۰ سال از ساخت آن میگذرد، با توجه به جدا شدن از املاک جنبی، با مساحتی حدود ۲۰۳۳ متر مربع، باقی مانده که شامل ۱۲۱۵متر مربع عرصه و فضای باز و ۶۵۰ متر مربع زیر بنای آن است. مرمت و بازسازی این پروﮊه، از سال ۱۳۸۶، به سفارش معاونت فنی عمرانی منطقه ۱۲ انجام شده است.
اما تاریخچه این به میرزا سید کاظم پسر سید میرزا هدایت الله تفرشی برمیگردد که در سال ۱۲۲۶ قمری در اوایل پادشاهی محمد شاه قاجار، وارد خدمات دولتی میشود و در زمان صدارت ناصرالدین شاه از میرزاهای اصطبل شاهی بود. او در اواخر عمر، وزیر دواب شد. یعنی وزیری که مسئولیت کلی چهارپایان با او است.
۲
از مرحوم سید کاظم تفرشی در کنار این خانه، مسجد و مدرسه ای زیبا در خیابان ری، نبش کوچه باغ پسته بک به یادگار مانده است.
ویژگی های این بنا تأثیر گرفته از طرح متداول خانههای ایرانی و کاملا با سلیقه صاحب خانه، بر اساسِ نوع روابط و جایگاه اجتماعی اش ساخته شده است.
اما طراحی و شکل بنا، در اواخر دوران قاجار شکل گرفته و در دوران پهلوی اول کامل شده است. این بنا مثل خانههای سنتی ایرانی شامل بیرونی، اندورنی، آب انبار، مطبخ و اصطبل است.
اما در نهایت، چیزی که از این خانه باقی مانده، یک بنای کاملا سنتی است و آنچه از قسمت اصلی این خانه بازمانده است، قسمت شاه نشین آن است که شامل یک طبقه زیر و یک طبقه رو میشود.
بنای امروزی دارای دو حیاط است. یک حیاط جنوبی که منتهی الیه سمت غربی و بیرونی آن قرار دارد و حیاط شمالی در بخش اندرونی واقع است.
قسمت اصلی این ساختمان ۵/۱ متر از کف حیاط بالاتر است و در بخش پایین آن زیر زمین خانه قرار دارد که دارای آجرکاری خوش نقش و ارزشمندی است و در ساختمان اصلی دو تالار در مرکز آن قرار گرفته است.
در کنار تالارها، گوشوارهها قرار دارند و اتاقهای طرفین حیاط را دیوارهای باربر و پوشش تیرپوش با سقف تخت تشکیل داده اند. نمای خارجی تالارها با آجر کاری های ساده پوشانده شده است که با گچ بری های گل درشت مزین شده است.
در فضای داخلی اتاقها و تالار و بخاری ها قرار دارند، اما زیباترین قسمت خانه کاظمی متعلق به ارسیهای زیبای طرفین تالارها هستند. این ارسیها که دارای آلات چینی مفصل و پرنقش و نگارند، با انواع شیشههای الوان در سطوح خارجی مزین شده و در فضای داخلی کار، به زیباترین شکل ممکن با پارتیشنهای نقش دار، آن را ساخته اند و در نهایت، بادگیرها و تزیینات بیرونی و نمای زیبای آجری و پنجرههای ارسی، از شاخصه های منحصر به فرد معماری این ساختمان است.
اگر دلتان میخواهد یکی از زیباترین شاهکارهای معماری ایرانی را ببینید و با تمام وجود لذت ببرید، از تماشای خانه کاظمی به راحتی نگذرید.
جاویدو در زمینه تولید محتوا و ساخت تیزر برای فروش خانه و ملک و همچنین کارشناسان فروش فعالیت می کند.
شماره تماس: ۸۸۸۹۸۳۸۳
طراحی شده با ❤ در 1401 خورشیدی