خانه آندره گدار

برای معرفی خانه آندره گدار باید به معماری ایران هم اشاره ای کنیم.

پیشینه و قدمت باستانی سرزمین ایران، همیشه زبانزد مورخان و معماران جهان بوده و قبل از انقلاب ۱۳۵۷، معماران زیادی به ایران سفر میکردند.
اما  شهر تهران و خیابان انقلاب که همیشه یکی از بزرگترین مکان های نوستالژیک پایتخت است، نه تنها برای ایرانی ها، بلکه برای گردشگران ایرانی هم، تماشایی است.
در بین کوچه های خیابان انقلاب تهران، یک بنا سفید رنگ زیبا و مدرنی دیده می‌شود که بعضی نقل کرده اند که زمانی محل اقامت آندره گدار یکی از معماران معاصر فرانسوی بوده است.

اما شهرت این بنا، به نام آندره گدار، سبب شد تا موثق بودن آن زیر سوال برود و هنوز هم بعد از این همه سال مشخص نیست که آیا این خانه در حقیقت متعلق به گدار بوده یا فقط از اسم آن استفاده تبلیغی میکردند.

شاید برایتان جالب باشد که بدانید، گدار، یکی از برجسته ترین معماران خارجی دوره رضا شاه پهلوی بوده که نقل کرده اند در ساخت خانه خودش از معماری ایرانی تاثیر گرفته است.

آندره گدار سال ۱۸۸۱ میلادی در شهر پاریس چشم به جهان گشود و در دانشکده هنرهای زیبای پاریس، رشته معماری و باستان‌شناسی را انتخاب کرد.

با روی کار آمدن دولت پهلوی پس از دوران قاجار، انحصار فرانسویان در کاوش‌های باستان‌شناسی ایران تمام شد و بر اساس یک عهدنامه جدید، دولت ایران تعهد داد که یک متخصص اداره اشیاء عتیقه و  زیرخاکی را ازکشور فرانسه به مدت پنج سال استخدام کند.

و به همین ترتیب آندره گدار در سال ۱۳۰۷ شمسی استخدام میشود تا برای مدیریت بخش باستان‌شناسی ایران، به این کشور سفر کند.
او درابتدای این سفر پیشنهاد اداره موزه وزارت معارف را دریافت میکند و بعد از آن هم مدیریت اداره کل باستان‌شناسی ایران به او محول میشود.

گدار در زمان اقامتش در ایران بناهای بسیاری را طراحی و اجرا کرد که مهم‌ترین آن، موزه ملی ایران بود.
خانه آندره گدار در سال ۱۹۳۷ به بهره ‌برداری رسید و با تاسیس این مکان فرهنگی، به دستور رضا شاه پهلوی، آندره گدار ریاست موزه ملی ایران را عهده دار شد.

خانه آندره گدار

هر چند که گدار به خاطر علاقه اش، تلاش کرده بود تا سبک خانه ای که درست میکند به فرهنگ معماری ایران نزدیک باشد اما بر اساس ادعای مطرح شده، خانه‌ای که او برای خودش در ایران بنا کرده بود را، از سبک معماری که رضا شاه به آن علاقه داشت وام گرفته بود و نمای آن، بسیار مدرن بود و سرتاسر با رنگ سفید پوشیده شده بود.

اما ستون های ورودی های ساختمان را از بناهایی که در ایران باستان ساخته میشدند الگو گرفته بود، او با ساخت این ساختمان تلاش کرده بود تا معماری مدرن ایران و اروپا را با هم تلفیق کند، اما قسمت عمده فضای آن شکل و شمایلی ایرانی دارد.

گدار طاق‌های گردی را در طبقه اول ساختمان ساخت که شباهت زیادی به معماری دوران ساسانیان و ایوان کسری داشت.
اما طبقه دوم ساختمان در زمان محمدرضا شاه پهلوی به کل خانه اضافه شد. این بنا را گدار بعد از انقلاب، به دانشگاه تهران سپرد و تا مدتی طولانی، کلاس‌های رشته مامایی دانشگاه تهران در آن تشکیل می‌شد.

در سالهای اخیر خانه آندره گدار دیگر متروکه و بلا استفاده شده بود و همین دلیل سبب شد تا  تمام بنا را تخریب کنند.
خانه آندره گدار اکنون به یک کافه رستورانی بدل شده که شمایلی قدیمی و سنتی دارد. مدیر کافه بعدها به دلیل خالی و متروکه بودن قسمت زیادی از این عمارت، پذیرفت تا بنا، زیر نظر رها اشرافی یکی از معماران معاصر ایران مرمت و بازسازی شود و عادلانه است که بگوییم تلاش بسیار زیادی کرده اند تا محیط و فضا، به همان سبکی که آندره گدار ساخته بود، حفظ شود.

گدار که در هنر معماری ایران نقش مهمی داشت، در سال ۱۹۶۰ میلادی به پاریس بازگشت و در شش سال بعد در این شهر چشم از جهان فروبست.